Önce şunu belirtelim; performansa karşı olmak, aslında bugün uygulanmak istenen “performans ölçme yöntemine” karşı olmak anlamına geliyor.
Aslında biliyoruz ki bilim insanının kültüründe performansa karşı olunmaz. Yönteme karşı olunur. Performans; çalışmanın, üretmenin, yani yararlılık, yapabilirlik kavramının ifadesidir.
Ne var ki, günlük kullanımda bazı sözleri gerçek anlamının önüne, dışına çıkarıyoruz. Dilimize saygısızlık ediyoruz.
Örneğin infaz etmek. Öylesine yerleşti ki, artık “öldürmek” fiilinin karşılığı “infaz etmek” oldu. Üç kurşunla infaz edildi, deniliyor. İki kişi tartıştıkları adamı infaz etti deniliyor.
Oysa infaz “yerine getirmek” demektir. Bir kararın uygulanması, hükmün yerine getirilmesi anlamında kullanılır. Kullanılmalıdır.
İnfaz=öldürmek değildir. Bu anlamda kullanılması olsa olsa dilimizi öldürmektir.
Her gün herkes tarafından yinelenen bu dil infazı(!) performans sözcüğü için de geçerli.
Fransızca kökenli bu sözcüğün dilimizdeki karşılığını kullansak ve “başarım” yani başarı derecesi veya “yapabilirlik” desek, eminim günde 100 hasta bakmayı “üstün performans” sayma ayıbı ortadan kalkar…
*
Yaşamın her aşamasında değişmeyen ölçüt “yapabilirlik” değil midir, “başarım” değil midir? Bu ölçüt olmadan ne sanat olur, ne kundura tamirciliği, ne garsonluk, ne fırın işçiliği, ne tezgâhtarlık… E tabii doktorluk da bunun dışında tutulamaz.
İnsanların başarısı buna göre değerlendirilir; yani performansa göre…
Sağlık sistemi içinde öyle bir anlam yüklendi ki bu kelimeye, sonunda performans “reddedilmesi gereken bir söz” haline geldi. Sağlık sistemindeki aksaklıklara yönelik eleştirilere “performansa hayır” denilerek başlanıyor.
Neden?
Sizce neden bu sözcük “tu kaka” oldu?
Çünkü, performans belirleyicileri yanlış oluşturuldu. Örneğin, “bir saatte olabildiğince çok hastayı görmek” gibi, savaş, afet hali haricinde hekimlik mesleğinin saygınlığıyla örtüşmeyen sayısal ölçütler konuldu.
İp orada koptu.
Dersteki başarı, araştırmadaki heyecan verici adımlar, doğru tanıya odaklanma çabası bu sayısal bakışın potasında eridi gitti.
Otomasyona bağlandı; muayene et, tetkik iste, sonuca bak, reçete yaz. Bu dört evreyi ne kadar çok tekrarlarsan o kadar başarılısın...  
Gelinen bu noktada mesleğini seven gerçek bir hekim, sistem içinde kendisine “çok para” kazandıracak “sayısal çokluğu” tabii ki “ayıp” sayar.
Performans sözü bu nedenle sinir bozuyor… Hakaret gibi geliyor…