Metin Işın kaptan, tanker taşımacılığının Boğazlar için nasıl bir tehdit oluşturduğunu gördüğü için Karadeniz-Saroz Körfezi arasında bir kanal yapılmasını öneriyordu. Bu fikrini 1985’te kendisinden dilemiştim. Sanırım denizcilik sektöründe, ulaştırma alanında bu konuyla ilgili girişimleri de olmuştu. Eminim bazı resmi kurumlarda Metin Kaptan’ın bu fikrini ilettiği yazılar vardır…
Metin kaptan, Boğazların tanker tehdidinden tamamen arındırılmasını savunurdu; Çanakkale Boğazı için de kurtarıcı olarak Saroz geçişini savunuyordu. Böyle bir kanalın yapılmasının zorluğunu biliyor, ama Marmara’nın bir iç deniz olarak kirlilikten kurtulması ve canlılığını yitirmemesinin başka yolu olmadığına da inanıyordu. Tankerler Marmara’ya hiç sokulmamalıydı.
Aradan 25-26 yıl geçti.
Şimdiki proje şekil olarak benziyor olmakla birlikte Marmara’yı tanker tehdidinden kurtarma amacı gütmüyor. Üzerinde daha çok konuşulacağına kuşku yok. İstedim ki Metin Işın kaptanın çabaları da bilinsin. Bu konuyu kendisinden dinledikten 10 yıl kadar sonra, ölümünün ardından o tarihte çalıştığım gazetedeki köşemde yazmıştım. Tarih 22 Ekim 1995. İşte o yazı.
*

Metin Işın kaptan

Karadeniz’deki limanlardan dünya pazarlarına sunulan petroller, bugün Türkiye’nin öncelikli sorunları arasında yer alıyor. Bunun sorun haline gelmesi sadece bir ekonomik çekişmeyle ilgili değil. Asıl sorun Karadeniz petrollerinin Boğazlardan geçişinin yarattığı potansiyel tehlikedir. Eğer, bizim de pay almayı başardığımız Azerbaycan petrolleri gündemde olmasaydı, bu tehlike konuşulmayacaktı.
***
Halen Boğazlardan başta Rusya ve Romanya petrollerini taşıyanlar olmak üzere onca tanker geçiyor… Bir başka ifadeyle Boğazlar ve Karadeniz için giderek çoğalan bir tehlike zaten var.
Bakü petrollerinin tamamının, boru hattıyla Akdeniz’e akıtılması halinde de Karadeniz ve Boğazlardaki tehlike sürecek. Bunu ortadan kaldırmak için Türkiye hayli gecikmiş olarak alternatif arayışına girdi. Şimdi, Boğaz geçişi olmaksızın Karadeniz petrollerinin Türkiye Üzerinden Boru hattıyla Türkiye’deki rafinerilere veya ege ya da Akdeniz’deki limanlara aktarılması öneriliyor.
***
Bugün konuşulan bu konuyu ilk kez 10 yıl önce Metin Işın kaptan ortaya atmıştı. Metin kaptan, 40 yıllık uzun yol deneyimi ve denizcilik birikimiyle gelecekteki tehlikeyi görmüş, göstermeye çalışmış, ama, ne yazık ki, konunun önemini anlayan çıkmamıştı.
Tanker geçişinin Boğaz trafiği açısından yarattığı tehlikeyi ortadan kaldırmak için iki seçenek önermişti Metin kaptan. Biri EKAPET olarak tanımladığı Ege-Karadeniz petrol boru hattı, diğeri Karadeniz – Saroz arasında, yalnız tankerlerin geçeceği bir kanal.
Kanal ikinci bir yükleme boşaltma riskini ortadan kaldırıyordu. Boru hattı ise bugün önerilenin bir benzeriydi. Ya Zonguldak üzerinden Ege’ye veya Trakya üzerinden Saroz Körfezi’ne uzanan boru hattı, Boğazları tankerlerin olası tehlikelerinden koruyabilirdi.
***
Metin kaptanın önerileri dikkate alınsaydı, Türkiye, bugün Karadeniz petrollerinin pazarlanması konusunda bulunduğu noktadan çok ilerde olurdu.
Metin Işın kaptanı geçtiğimiz Mayıs ayının 6’sında kaybettik. Bilmem ruhu bugün sürdürülen tartışmaları izliyor mu?
İzliyorsa, hiç değilse yıllar önce söylediklerinin nihayet anlaşılmış olduğunu görüp huzur buluyordur. Ama, o iyi yürekli yurtsever insanın ruhu belki de “ah keşke dediklerimi zamanında dinlemiş olsalardı” diye üzüntü duyuyordur.
Tanıyanlar zaten dualarını eksik etmiyorlardır. Tanımayanları da 63 yaşında yitirdiğimiz bu dürüst ve kendini her konuda sorumlu sayan insanı hayırla anmaya davet ediyorum.
O, bugün yapılmak istenenlerin gerekliliğini 10 yıl önce görmüştü. Nur içinde yatsın.