Yaz aylarında çiller, benler, güneş lekeleri dikkat çekici boyut kazanıyor. Bu çoğalma ve belirginleşme çok zaman akıllara “acaba bir cilt sorunu mu var?” sorusunu getiriyor. Her ben tehlikeli değil, ama bazıları gerçekten ciddi sağlık sorunu habercisi olabiliyor.
Acıbadem Ankara Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Bahar Öznur bu konuda bilgi verdi.

“ÇOĞU ZARARSIZ”

“Bazıları doğuştan bazıları ise sonradan olan vücutta nokta şeklinde görülen benler güneş ışınlarının zararlı etkileri ile birlikte artış göstermektedir. Hemen hemen herkeste görülen irili ufaklı benlerin çoğu zararsız olsa da, bazılarına cilt kanseri riski taşıması olasılığı ile erken müdahale edilmesi gerekmektedir. Hangi tür benler risk grubu içerisine girdiği ve ne yapılması gerektiği konusunda bir uzman desteği alınması doğru olur.”

KANSER RİSKİ OLASILIĞI

“Dünyada görülme sıklığı oranı en hızlı artan kanser türlerinden biri olan Malign Melanom lezyonlarının %70’i cilt üzerinde geliştiği gözlemlenmektedir. Bunun %30’u da benler üzerinde oluşmaktadır. Bu kanser türünün bölgesel lenf düğümlerine ardından tüm vücuda yayılması durumunda tedavi şansı önemli ölçüde azalmaktadır. Kanserli hücre, bölgesel lenf düğümlerinde gözlemlendiğinde erken evrede teşhis edilmesi ile etkin şekilde tedavi edilebilmesi mümkün oluyor. Çok sayıda beni olan kişilerin yılda bir kez dermatolojik muayeneden geçmeleri önem taşıyor. Değişik görünümlü, hızlı büyüyen ve pigmente olan bir lezyonun saptanması durumunda kişi vakit kaybetmeden doktor gözetimine alınmalıdır.”

GÜNEŞ YANIKLARININ ETKİSİ

“Cilt kanserleri melanom ve melanom dışı olarak ikiye ayrılmaktadır. Deriye rengini veren melanosit adı verilen hücrelerden gelişen Malign Melanom cilt kanserleri içinde en ciddi olanıdır. %4 oranında görülen bu kanser türü ölümcül sonuçlara yol açan kanser olması nedeni ile önem taşımaktadır. Yapılan araştırmalarda son yıllarda iki kat artış gösteren Malign Melanom’un tam olarak sonuçları açıklanmasa da ozon tabakasında meydana gelen hasar, güneş ışınlarına daha fazla maruz kalma, çocukluk çağında oluşan güneş yanıkları en önemli risk faktörleri arasında gösterilmektedir.”

KİMLER RİSK GRUBUNDA?

“Açık tenli, açık renkli gözlü, kızıl-sarı saçlı veya kolaylıkla güneş yanığı gelişebilen cilt tipine sahip kişiler, uzun süre veya aralıklı olarak yoğun güneş ışığına maruz kalmış kişiler, ailesinde Malign Melanom olan kişiler, Displastik m-nevus sendromu olan bireylerde görülme olasılığı çok yüksektir.”

AVUÇ İÇİ VE AYAK TABANI BENLERİ

“Normal şartlar altında vücudunda çok sayıda beni olanlar ayna karşısında ayda bir kez benlerini kontrol etmelidir. Bu kişilerin yıllık olarak dermatolojik muayeden geçmeleri son derece önemlidir. Ancak değişik görünümlü, hızlı büyüyen ve pigmente olan bir lezyonun saptanması durumunda ise zaman kaybetmeden acilen bir dermatoloji uzmanına başvurmalı. Çünkü özellikle en ölümcül cilt kanseri türü olan Malign Melonom geç teşhis edildiğinde tedavi şansı kalmayabiliyor. Bu muayene esnasında özellikle ayak tabanı, avuç içi ve tırnak yatağı da ihmal edilmemeli. Pek çok hasta tırnak yatağındaki renk değişikliğini mantar enfeksiyonu veya travmalara bağlı kanama olacağını düşünerek dermatolojik muayeneye çok geç geliyor. Bu da hasta için ciddi bir zaman kaybına yol açıyor. Sonuç olarak ayak tabanı, avuç içi, tırnak yatağındaki renk değişiklikleri ve benleri dikkate almak gerekiyor.”

BENLER NASIL ANALİZ EDİLİYOR?

“Derinin mikroskopla incelenmesi yöntemi olarak da tanımlanabilen dermatoskopi, benlerin bir bilgisayarla analiz yöntemidir. Fotofinder videodermatoskop yeni geliştirilmiş bir dermatoskopi cihazı olup ayrıca hastanın görüntüsünü ekrana aktararak benleri atlamadan tek tek inceleme olanağı sunuyor. Bu yöntemle vücuttaki benlerin haritası oluşturularak noktasal lokalizasyonlar belirleniyor. Ardından her bir ben için dermatoskopik görüntü alınıyor ve kaydediliyor. Böylece bir sonraki kontrolde elde edilecek görüntüyle karşılaştırma şansı sağlanıyor. Dijital dermatoskop bende izlenen şüpheli değişiklikleri matematiksel olarak hesaplayarak malign melanom riskini gösteren bir indeks de oluşturur. Bu indeks tanıda ve tedavinin planlanmasında yardımcı oluyor. Bu yöntem sayesinde mevcut benlerin iç yapısı analiz edilerek iyi veya kötü huylu olup olmadığı süreç içinde nasıl bir değişim gösterdikleri tespit ediliyor.”

RİSKLİ BENLER CERRAHİ YÖNTEMLE ÇIKARILIYOR

“Halk arasında benlere cerrahi girişim uygulandığında kötü huylu bir şekle dönüşebileceği veya yayılabileceği inanışı yanlış bir düşüncedir. Benin riskli olduğu tespit edildiği taktirde hemen cerrahi olarak çıkarılması gerekiyor. Ayrıca kanserleşmiş olan benler de yine cerrahi yöntemle alınıyor. Sonuç olarak bende herhangi bir değişiklik fark edilmesi halinde yapılacak olan işlem, benin tamamının ameliyatla çıkarılması ve patolojik incelemeye gönderilmesidir.
Benlerin çıkarılması işlemi lokal anestezi altında yapılan oldukça kolay işlemler olup, hastanın günlük hayatını etkilemez. Patoloji sonucu değerlendirilen hastalarda eğer melanom tanısı gelmiş ise ek bir cerrahi gerekebilir. Tümörün yayılımı açısından laboratuar tetkikleri ve görüntüleme yöntemleri yapılarak gereken tedaviler planlanır.”

BENLERDEKİ DEĞİŞİMLER

Benlerinizde şu değişimler varsa hemen doktora başvurun!
* Ben yapısı asimetrikse,
* Benin çevresinde düzensizlik varsa,
* Bende açık veya koyu kahve, siyah, mavi, beyaz ve kırmızı gibi farklı renkler bulunuyorsa,
* Benin çapı 5 mm’den büyükse,
* Mevcut bir benin yüzeyinde, boyutunda ve şeklinde değişiklik oluşmuşsa,
* Ben üzerinde kanama veya kaşıntı başlamışsa,
* Özellikle avuç içi ve ayak tabanında bulunan benlerde ve tırnak kenarında ya da tırnakta kahverengi renk değişikliği varsa bunlar malign melonomun işareti olabiliyor.
Bu durumda zaman kaybetmeden mutlaka bir dermatoloji uzmanına başvurmak yaşamsal önem taşıyor.