Stresli ortam çocukları olumsuz etkiliyor. Anne baba arasındaki gerginlikler, aile içi çatışmalar çocuklarda kalıcı etkilere neden olabiliyor. Uzmanlar, çocukların psikolojik savunma mekanizmaları yetişkinlere göre çok daha az gelişmiş olduğu için stresle baş etmede zorluk yaşadıklarını belirtiyorlar. Sadece anne baba arasındaki gerginliğe tanık olmak değil, anne veya babanın yoğun iş temposu, özel hayatlarında yaşadıkları sıkıntılar, hastalık gibi etkenlerin neden olduğu stres çocukların dünyasını altüst ediyor.
Çocuklar aileleri dolayısıyla dahil oldukları bu stresli süreçte; uyku bozuklukları, anne babaya karşı gelme, mutsuz ve gergin ruh hali gibi tepkiler verebiliyorlar. Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, karı koca arasındaki gerginliğin, yaşardıkları stresin çocuklar üzerindeki etkilerini ve bunu önlemenin yollarını anlattı.

ANNE BABANIN STRESİ ÇOCUĞU NASIL ETKİLİYOR?

Anne babanın stresinden etkilenen çocukta birtakım değişiklikler meydana gelebilir. Bu değişiklikler içe kapanma, uyku düzensizlikleri, yeme problemleri, arkadaşlık ilişkilerinde bozulma, kendine özgüvenin azalması, sosyal aktivitelere katılma isteğinin azalması şeklinde kendini gösterebilir. Buna bağlı olarak çocukta hırçınlık, huysuzluk ve ani sinir patlamaları da yaşanabilir. Anne babanın içinde bulunduğu stresten etkilenen çocuk, ebeveynlerinin hareket ve davranışlarına göre kendine bir yaşam tarzı belirler. Küçük yaşta olan çocukların okulda arkadaşlarıyla olan iletişimi bozulur ve gün geçtikçe daha da huysuz bir hale gelir. Çocuk stresten etkilendiği için anne babasının ona söylediği sözleri dikkate almaz hem kendine hem de ailesine olan güvenini kaybedebilir. Güvenini kaybeden çocuk sosyal aktivitelere katılmaktan kaçınarak girdiği ortam içinde kendini ifade edemeyeceğini düşünebilir. Strese bağlı olarak sergilediği hırçın ve huysuz hareketlerden dolayı çevresindeki insanlar ondan uzaklaşarak çocuğun yalnız kalmasına neden olabilmektedir.

ÇOCUĞUN RUH HALİ

Anne babanın yaşadığı stres etkenlerinin çocuğu doğrudan etkilediği fark edildiğinde, zamanında ve yeterli müdahalenin yapılması büyük önem taşıyor. Aksi halde, stresin süresi ve etkisi daha yıpratıcı olabiliyor. Stresten etkilenme derecesi çocuğun kişisel özellikleri ve çevre şartlarına bağlı olarak farklılık gösterebiliyor. Çalışmayan annenin iş hayatına girmesi, aileye yeni bir bireyin katılması, aile yaşamını sarsan ekonomik zorluklar, doğal felaketler, anne baba arısındaki tartışma, kavga, boşanma, anne baba gibi birinci derece yakınların kaybı ya da ağır hasta olması, sözel istismar, cinsel istismar, fiziksel istismar gibi etkenler çocuğu olumsuz etkiliyor.

ÇOCUĞU STRESTEN UZAK TUTMANIN YOLLARI

Çocuğu, anne babanın etkisi altında olduğu stresten korumak gerekir. Bunun için şu yolları sıralayabiliriz:
• Anne babanın mevcut streslerini kontrol altına alamadıkları durumlarda bir uzmandan destek almaları gerekir. Böylece, ebeveynlerin kendi psikolojileri olduğu kadar, çocukların psikolojisi de korunmuş olacaktır.
• Aile içindeki strese karşı aile bireylerinin çocuğun da dahil olduğu aktivitelere, birlikte zaman geçirmeye ağırlık vermeleri olumlu katkı sağlayacaktır.
• Çocuğun okul süreci de aile tarafından dikkatle takip edilmeli, gerekirse öğretmenlerle iş birliği içerisine girilmelidir.
• Çocukta görülen davranış değişikliklerinin uzun sürmesi durumunda bir uzmandan yardım alınmalıdır.
• Çocuğun moralini yükseltmek için, sosyal aktivitelere katılması sağlanmalıdır.