Geçen yüzyılın kitlesel ölümlere neden olan hastalığı verem, insanlığın ortak mücadele konuları arasında yer alıyor. Verem mikrobunun bilim insanı Robert Koch tarafından tanımlandığı tarih olan 24 Mart 1882 baz alınarak 24 Mart günü Dünya Tüberkülozla Mücadele Günü olarak kabul ediliyor.
Halen etkinliğini sürdüren bir sağlık sorunu olan verem (tüberküloz), Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünyada yılda 1.3 milyon kişinin ölümüne neden oluyor. Dünyada her yıl 8.7 milyon insana tüberküloz tanısı konuluyor. Türkiye’de 2012’de 15 bin hastaya tüberküloz tanısı konulduğu ve bunların yüzde 95’inin tedavi edildiği belirtiliyor.

VEREM NASIL YAYILIR?

Günümüzde tedavisi mümkün bir hastalık olarak kabul edilen verem hakkında Kadıköy Şifa Ataşehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Cengiz Şen bilgi verdi.
“Verem mikrobu özellikle solunum yoluyla bulaşıyor. Dünya genelinde yaklaşık 2 milyar insanda verem mikrobu bulunuyor. Ancak vücutta bu mikrobun bulunması hastalanma anlamına gelmiyor. Hastalık bu mikrobu taşıyanların yaklaşık yüzde 10’unda ortaya çıkıyor. Hastalığın oluşabilmesi için mikrobun çoğalması gerekiyor.

RİSK GRUPLARI

Hastalık özellikle vücut savunma sistemi zayıflamış kişilerde bu daha kolay ortaya çıkıyor. Uyuşturucu madde kullanımı, sigara ve alkol tüketimi, D vitamini eksikliği, kilonun düşük olması, silika tozlarına maruz kalmak, kanser, şeker hastalığı, kronik böbrek hastalığı, çölyak hastalığı, AIDS, kortizon kullanımı, organ nakli ve tüberküloz hastası ile yakın ve uzun süreli temasta olmak, hastalığın gelişimini kolaylaştırıyor.

BELİRTİLERİ?

Öksürük, balgam çıkarma, kan tükürme, kilo kaybı, gece terlemesi ve halsizlik verem hastalığının en sık görülen belirtilerini oluşturuyor. Özellikle öksürük yakınmasının antibiyotik ve diğer tedavilere rağmen 2 haftadan uzun sürmesi durumunun dikkate alınması gerekiyor. En sık akciğerler tutulmakla birlikte diğer organlarımızda da (örneğin kemik, bağırsak, ses telleri vb) tüberküloz gelişebilir.

Akciğer tüberkülozunda kesin tanı için en geçerli yöntem balgam incelemesinde mikrobun saptanmasıdır. Balgam çıkaramayan hastalarda balgam çıkarmayı kolaylaştıracak ilaç ve yöntemler denenebilir; Bronkoskopi adı verilen endoskopik inceleme ile balgam örneği alınması gerekebilir.

TEDAVİSİ UZUN BİR HASTALIK

Tüberküloz tedavi edilebilen bir hastalıktır. Tedavi süresi 6 aydır. Bazı durumlarda bu sürenin uzatılması gerekebilir. İlk iki ay 4 farklı antibiyotik kullanılırken son 4 ay iki antibiyotik ile devam edilir. Genellikle tedavinin 15. gününden itibaren hastalar kendilerini daha iyi hissederler ve bulaştırıcılık ciddi oranda ortadan kalkar. Bu dönmede tedavinin “nasıl olsa kendimi daha iyi hissediyorum” düşüncesiyle erken kesilmesi hastalığın ilerlemesi ve ilaç direnci gelişmesi gibi çok ciddi sorunlara yol açabilir. Dirençli tüberkülozun tedavisi hem daha uzundur, maliyeti yüksektir hem de başarı oranı çok daha düşüktür.
Tüberkülozdan korunmak için alınması gereken en önemli önlem bulaştırıcı hasta bireylerin düzgün tedavi edilmesinin sağlamasıdır. BCG aşısı tüberküloz menenjit gibi tüberkülozun tehlikeli formlarından koruyucu etki gösterir. Kişinin uykusuna ve beslenmesine özen göstermesi, stresle mücadele etmesi önemlidir. Güneş ışığı da ortamdaki verem mikroplarının ölmesine neden olmaktadır.