Sağlık haberciliğine başladığım yıllarda "sizi kimin uyuttuğunu biliyor musunuz?" başlığıyla yaptığım haberleri hatırladım. Yıllar önce yaptığımız röportajlarda anestezi uzmanları "cerrahlar, hastaları bize yönlendirmekten kaçınıyorlar, kendilerini hastanın tek sahibi olarak görüyorlar" diye bir eleştiri getirirlerdi. Anestezistiyle görüşmeden, kullandığı ilaçları, hastalıklarını anlatmadan birçok hastanın ameliyat olduğu vurgulanırdı.

Aradan yıllar geçti. Son olarak Türkiye Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği Yönetim Kurulu'nun geçen hafta düzenlediği bir basın toplantısına katıldım. Anesteziyoloji ve Reanimasyon uzmanlarının sorunu bu defa daha farklı bir noktaya evrilmişti. Doktorunu seçen hasta ne yazık ki sayıları 5 bin de olsa anesteziyoloji uzmanını seçemiyor. Hastayı poliklinikte muayene eden hekimle, ameliyat eden hekim aynı kişi olamıyor.

Anesteziyoloji ve Reanimasyon alanındakik yenilikler tıp dünyasında önemli adımlar atılmasını sağlasa da bu hikayenin içinde vatandaşın daha fazla yer almasına ihtiyaç duyuluyor. Sağlığı ile ilgili karar süreçlerine vatandaşın daha fazla katılması sağlanabilse, vatandaş anestezi uzmanını seçebilse ameliyat sonrasında ortaya çıkabilecek sorunlar birçok sorunun da önceden öğrenilebilmesi mümkün olacak belki de.

Sağlık alanındaki gelişmeler, doktora erişimin artması gibi olumlu adımların sonunda artık doktor hasta ilişkisini "tanrı, kul" ilişkisi boyutundan çoktan çıkmış durumda. Hastaların da sağlıklarıyla ilgili sorumluluk üstlenmesi, kullandığı ilaçların doğru isimlerinin listesini yanında taşıması, hastalıklarını doktorla paylaşması,sorması gereken soruları sorması gerekiyor.

Çünkü sağlık sistemi yapısı itibariyle çok karmaşık bir sistem. Tıbbi hatalar da ABD'de bile ölüme yol açan faktörler arasında ilk 10 arasında yer alıyor. Türkiye Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği'nin kendi üyeleri arasında yaptığı ankette doktorların yüzde 74,7'si kendisinin ya da yakınının bir tıbbi hatayla karşılaştığını ifade ediyor. Önlenebilir tıbbi hataların görülme sıklığı ne kadar sorusuna yanıt verirken "çok sık" diyenler yüzde 28.82, "orta sıklıkta" diyenler yüzde 51.35 oranında.

Anestezide önlenebilir tıbbi hataların olus¸um nedenleri arasında sağlıkta insan gücü eksikliği ilk sırada yer alıyor. Hekimin, yardımcı sağlık personelinin sayısın yetersizliği, eğitim yetersizliği, aşırı iş yükü, hekim hastaya ayırdığı sürenin yetersizliği, iletişim eksikliği ve bireysel hatalar hasta güvenliğini tehdit ediyor.

Sonuç; Sağlık Bakanlığı doktorların iş yükü altında ezilmeyeceği, hastaya gerekli zamanı ayıracağı bir modelin oluşturulması için de daha çok çaba harcamalı.Doktor hasta güvenliği için algılarını açık tutacak tüm eğitimleri almalı. Cerrah hastayı anesteziyoloji uzmanına her zaman yönlendirmeli. Hasta anesteziyoloji uzmanına mutlaka gitmeli, kendisiyle ilgili tüm bilgileri paylaşmalı. Sorumluluk almalı. Kendisini kimin uyuttuğunu bilmeli!