Sibel Güneş

Tıptaki en önemli uzmanlık alanlarından biri cerrahi. Türk Cerrahi Derneği de bu alanda görev yapan hekimlerin meslek içi eğitimlerini planlayan, dayanışmayı güçlendirmeyi hedefleyen bir dernek. Bu dönem başkanlığını Dr. Çağatay Çifter yapıyor. 1981 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olan Dr. Çifter genel cerrahi ihtisasını 1987 yılında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tamamladı. 1992-2000 yılları arasında Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde kurucu öğretim üyeliği yaparak fakültenin kuruluş ve gelişimine katkıda bulundu.. 1996 yılında Doçent oldu.. 2000-2002 yılları arasında sırasıyla İstanbul Samatya SSK Hastanesi1. Cerrahi Klinik Şefliği, İzmir Tepecik SSK Hastanesi 2. Cerrahi Klinik Şefliği ve Ankara Dışkapı SSK Hastanesi 1. Cerrahi Klinik Şefliği yaptı. 2012-2016 yılları arasında TCD Yönetim Kurulu Üyeliği ve Genel Sekreterliği görevini sürdürdü. 2016 Ekim ayında Türk Cerrahi Derneği Başkanlığı’na seçildi.
 
 Türk Cerrahi Derneği’nin kuruluş öyküsünü anlatır mısınız?
 
Türk Cerrahi Derneği (TCD) 1982 yılında Ankara’da kurulmuştur. Prof. Dr. Ahmet Yaycıoğlu ilk ve kurucu başkandır. Diğer yönetim kurulu üyeleri Prof. Dr. Şadan Eraslan, Op. Dr. Yılmaz Kadıoğlu, Op. Dr. Kemal Altay, Prof. Dr. Kaya Çilingiroğlu, Prof. Dr. Erol Düren, Prof. Dr. Yılmaz Sanaç, Prof. Dr. Cemalettin Topuzlu ve Prof. Dr. Sermet Akgün’dür. TCD 1982 yılından bu yana kesintisiz olarak tüzüğü uyarınca çalışmalarına devam etmektedir. Öte yandan TCD, ambleminde 1929 yılına yer vererek, ülkemizin cerrahi geçmişi ile bağını oluşturmak üzere kuruluşunu 18.9.1929 tarihine dayandırmaktadır. Ankara’da üçüncü Milli Türk Tıp Kongresinin toplandığı günlerden birinde; 18 Eylül 1929 tarihinde, bu kongreye katılan cerrahların ayrıca toplanarak bir Türk Cerrahi Cemiyeti kurulmasına karar verdikleri bilinmektedir.

Derneğinizin üye sayısı, üye profili nedir, kadın, erkek oranları, yaş ortalaması, görev yaptıkları iller konusunda bilgi verir misiniz?

3657 üyemiz var. Bunların 254’ü kadın, 3403’ü erkektir. Genel cerrahi uzmanlığını almış olan her yaş ve Türkiye’nin her bölgesinden cerrahımız derneğimize üyedir.
 
Derneğinizin üyelerine karşı sorumluluğu nedir?

Birincisi asistan eğitimi sırasında temel cerrahi konseptler konusunda eksikleri tamamlayıcı eğitim vermek, uzmanlık seviyesine gelmiş olan cerrahların ileri teknikler konusunda eğitimlerini gerek yurt içi ve yurt dışı burslarla, gerekse düzenlediğimiz kurslarla sağlamak, ikincisi meslektaşlarımızın mesleki konularda ya da çalıştıkları kurumlarda karşılaştıkları sorunların çözümünde yardımcı olmak, gerek ekonomik, gerekse sosyal haklarını savunmak. Üçüncüsü genel cerrahinin Yan Dal dernekleri arasındaki koordinasyonu sağlamak ve dördüncü olarak çift yıllarda Ulusal Cerrahi Kongresi tek yıllarda da Cerrahi Araştırma kongresi düzenleyerek güncel bilimsel gelişmeleri meslektaşlarımızla paylaşmak.
 
Dernek olarak Türkiye’de genel cerrahi uzmanlarının yeterliliği konusunda nasıl bir standart yakalamak istiyorsunuz? 

Genel Cerrahi eğitim programları Derneğimiz tarafından hazırlanmaktadır. Bu programların dünya standartlarında olması sağlanmıştır. Ülkemizdeki tüm eğitim kurumlarında bu eğitim programı uygulanmaktadır. Ayrıca yılda iki defa Board (Yeterlilik) sınavları düzenlenmekte, bu sınavlarda başarılı olan meslektaşlarımız Avrupa Board Kurulu ile yapılan anlaşmalar gereği Avrupa Board (Yeterlilik) sınavlarına katılabilmektedir.

 
Türkiye’de yeterli sayıda genel cerrahi uzmanı bulunuyor mu?

Türkiye’de yaklaşık 5000’in üzerinde genel cerrahi uzmanı olduğu bilinmektedir. Bunlardan 3657’si derneğimiz üyesidir. Genel cerrah sayısının ülkemiz için yeterli olduğunu ancak bölgeler arası eşitsizlikler olduğunu söyleyebilirim.
ABD; Avrupa ortalamalarıyla kıyaslar mısınız?

Amerika’daki verilere göre 100.000’de 5.69 Türkiye2de 100.000’de 5.7 cerrah düşüyor. Ancak bunların bölgelere dağılımı konusunda problemler yaşanmaktadır.
 

Sayı yetersiz ise nasıl bir planlama yapılmalı? Sağlık Bakanlığı’ndan beklentileriniz var mı?

Sayı yeterlidir. Sağlık Bakanlığı’ndan beklentilerimizin başında Performans sisteminde genel cerrahi uzmanlarının mağduriyetinin önlenmesi gelmektedir. Bunun yanında endoskopik işlemlerin genel cerrahi uzmanları tarafından yapılması önündeki engellerin kaldırılması ve tüm meslektaşlarımıza yönelik şiddetin önlenmesi konusunda gerekli duyarlılığın gösterilmesi beklenmektedir.
 
Derneğinizin üyelerinin Avrupa’da ve Amerika’da çalışabilir olmalarını sağlayacak bir eğitim, ya da sınava var mı?

Avrupa Board (Yeterlilik) yönetimi ile yapılan anlaşma gereği TCD Board Sınavı’nı almış olmak Avrupa Board Sınavları’na giriş için bir baraj olarak kabul edilmiştir. Bu da Türkiye’deki genel cerrahi uzmanlarının motivasyonunu yükseltmek için bir unsurdur.
 

Genel cerrahi uzmanı her ameliyatı başarıyla yapabilir mi, genel cerrahinin alt uzmanlık alanları oluştu mu, bu konuda ne tip eğitimler yapılıyor?
 
Türkiye’deki genel cerrahi eğitiminin Avrupa standartları seviyesinde bir eğitim olduğunu düşünmekteyim. Genel cerrahinin Meme Endokrin, Hepatopankreatobiliyer, Kolorektal Cerrahi, Üst GİS gibi ilgi alanları mevcuttur. Ancak bunlar Yan Dal İhtisası olarak kabul edilmemektedir. Ülkemizde genel cerrahiye bağlı Yan Dal İhtisası olarak Onkolojik Cerrahi ve Gastroenteroloji Cerrahisi Yan Dalları mevcuttur.

Tıpta ameliyatlardaki hata oranı nedir? Türkiye ve diğer ülkelerle kıyaslar mısınız?

Elimizde Sağlık Bakanlığı verileri olmadığı için kesin bir cevap vermek mümkün değildir. Ancak ameliyatlardaki hata oranlarının Avrupa standartlarının altında olmadığını düşünmekteyim.
 
Dünyada en sık görülen ameliyat hataları nelerdir? Türkiye’de ameliyat hatalarını en aza indirmek için uygulanan yöntemler nelerdir?

Her türlü ameliyatta oluşabilecek teknik hatalar vardır. Bunlar ameliyatların zorluk derecesine göre değişmektedir.
 - Ameliyathane ve hastane şartlarının yeterliliği
-  Ameliyathane kurallarına harfiyen uymak
-  Ekip görevlendirmelerinin denetlenmesi
-  Ameliyat sırasında ve sonrasında kontrolün eksiksiz yapılması

Cerrah hastaya ameliyat olmadan önce neleri mutlaka söylemelidir?

Her ameliyat için TCD tarafından hazırlanmış açıklayıcı onam (bilgilendirme) formu hastalara okutturulup imzalatılmakta, ayrıca hasta ve hasta yakınlarına ameliyatla ilgili açıklayıcı bilgiler verilmektedir. Olası komplikasyonlar anlatılmakta, gerekli bilgilendirmeler yapılmaktadır.

Hasta ameliyat olmadan cerraha neleri mutlaka sormalıdır?

Hasta ameliyat olmadan önce istediği soruyu sorabilir. Ancak bu sorulardan hastayla ve ameliyatla ilgili olanlar cerrah tarafından yanıtlanır ve moral açısından da hastalara destek olunur.

Ameliyat öncesi ve sonrasında ilaç kullanımı konusunda uyarılarınız nelerdir?

Ameliyat öncesi kesilmesi gereken ilaçlar konusunda hastalar uyarılmakta ve ameliyattan sonra gerekli bazı ilaçlar reçete ile hastalara anlatılmaktadır.

Robotik cerrahi klasik cerrahinin yerini alabilir mi? Robotik cerrahi ne zaman, hangi koşullarda vazgeçilmez olacak?

Robotik Cerrahi’nin doğuşu 1990’ların sonlarına doğru astronotların uzay istasyonlarında hastalanmaları ve cerrahi gereksinim ortaya çıkması durumunda nasıl bir yöntem izleneceği düşünülerek NASA tarafından geliştirilmiş bir yöntemdir. Amaç dünyadan robotik yöntemle uzaydaki astronotları ameliyat etmekti. Ancak zamanla yöntem geliştirilerek bazı ameliyatlarda avantajlı bir görüş sağlayan robotun kullanılması ortaya çıkmıştır. Gelecekte birçok ameliyatın uzaktaki bir cerrah tarafından yapılabilmesi mümkün olacaktır.

Cerrahinin geleceğinde devrim denecek gelişmeler bekliyor musunuz?

Cerrahini konusunda gelişmenin cerrahinin küçülmesi şeklinde olacağını düşünüyorum. Cerrahi yöntemlerin zamanla yok olurken, vücut boşlukları açılmadan ameliyatların yapılabilmesinin mümkün olacağı birçok ameliyatın ortadan kalkacağını düşünüyorum. Belki de 100-150 yıl sonra bizim gibi ellerinde cerrahi aletler olan hekimler tarih kitaplarında sadece bir resim olarak kalacaklar.