Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) Yönetim kurulu Başkanı Hüseyin Semerci, plastik ürünlerin üzerindeki üçgen içinde yer alan rakamların ne ifade ettiğini açıkladı.
Semerci, bu rakamların ürünün sağlıklı ya da sağlıksız olduğuna ilişkin bir anlam taşımadığını geri dönüşüm sürecinde türlerine göre toplanması amacıyla kullanıldığını söyledi.
Semerci şu bilgileri verdi:
“Plastik ambalajlarda 1’den 7’ye kadar sayılar kullanılır. Bu rakamlar kalite ya da zararlı zararsız işareti değildir. Geri dönüşüm kodlamasıdır. Amerika Birleşik Devletlerindeki SPI (The Society of the Plastics Institute) tarafından 1988 yılında kullanımına başlanmış ve yaygınlaşmıştır. ABD’deki 39 eyalette de zorunlu tutuluyor. Ülkemizde, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’ne göre gönüllülük esasına dayalı işaretleme yapılırken; Avrupa Birliği (AB) Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Direktifi’ne göre de kullanılan malzemenin türü ambalaj üzerinde belirtilecekse benzer bir işaretleme uyguluyor. Avrupa Standartları Örgütü (CEN) de ambalajların işaretlenmesi konusunda benzer tavsiyelerde bulunuyor.”

SAYILARIN ANLAMI

“Bu rakamlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nde yer alır.
1 polietilen teraftalat (PET),
2 yüksek yoğunluklu polietilen,
3 polivinil klorür (PVC),
4 alçak yoğunluklu polietilen,
5 polipropilen,
6 polistiren,
7 polikarbonu da içeren numaralandırılmamış diğer plastik ambalaj malzemelerini ifade eder.
Bu plastikler 10/2011 No’lu Gıda ile Temas Eden Plastik Madde ve Malzemeler Regülasyonu’nun izin verilenler listesinde yer alıyor. Türkiye’deki yönetmeliklerin AB ile uyum süreci değrelerine göre hazırlanıyor. Üretimlerde de bahsi geçen regülasyonun tüm kuralları uygulanıyor.”

SAĞLIK AÇISINDAN SAKINCASI VAR MI?

“Plastik yaşamın hemen her noktasında vardır. Bunların kullanımında sağlık açısından herhangi bir sakınca yoktur. Örneğin;
3 numaralı plastik ürünlere karşılık gelen PVC malzemesi; boru, siding, pencere çerçeveleri gibi sert uygulamaların yanı sıra, sağlık ve ambalaj alanında çok fazla kullanılan bir plastik türüdür. PVC; serum lastikleri, kan torbaları, medikal borular ve benzeri sağlık ürünlerinin hammaddesidir. PVC şişelerde iddia edilenin aksine endokrin bozucu herhangi bir katkı kullanılmamaktadır. Bu tür katkıların yumuşak PVC’lerde kullanılması da güvenlik önlemi olarak zaten yasaktır.
6 numara ile gösterilen polistiren de güvenli bir türdür. FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi), gıda ile temas eden ambalajların kullanımını kontrol altında tutuyor ve 1958 yılından beri polistirenin gıda ile temas eden ambalaj malzemesi olarak kullanımına izin veriyor. Polistirenin kullanılması Avrupa, Asya, Merkez ve Güney Amerika’da dâhil olmak üzere dünyada devlet kuruluşları tarafından onaylandı. Sağlık örgütleri ise polistiren gibi tek kullanımlık gıda servis ürünlerinin kullanılmasını, gıda güvenliğini sağladığı için teşvik ediyor.
7 numarayla kodlanmış olan ambalaj ürünleri diğer altı reçineden farklı bir reçineyle üretilir veya birden fazla reçineden yapılır ve çok amaçlı kombinasyonda kullanılır. 7 numara kodlu ürünler üç ya da beş galonluk yeniden kullanılabilir su şişeleri, bazı meyve suyu ve ketçap şişeleri, fırında pişirme poşetleri gibi ürünlerde kullanılır.”

BPA’NIN ZARARI NE?

“7 numara ile kodlanan ürünler BPA içerir. BPA ile ilgili de kamuoyuna çok yanlış bilgiler verilmektedir. İnsan sağlığına çok önem verilen Avrupa’da, EFSA (Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi) tarafından yapılan araştırmayla bebek biberonları dışında BPA’ya herhangi bir yasaklama getirilmemiştir. Bebek biberonlarında bu kararın alınması da bahsedilen zararların olabilmesi için tolere edilebilecek alım miktarının vücut ağırlığına bağlı olmasıdır.
Ayrıca, Hacettepe Üniversitesi Gıda, Geliştirme, Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde polikarbonat damacana ambalajları ile ilgili yaptığı araştırma sonuçlarına göre Bisfenol A (BPA) maddesi, tabiatta her yerde vardır. Bu maddenin insan sağlığına zarar veren hale gelebilmesi için 35 derece sıcaklıkta 60 gün süreyle bekletilip, bu damacanalardan da günde bir kişi tarafından en az 60 tane tüketmesi gerekiyor; bu da mümkün değil.”

ARAŞTIRMA BİLGİLERİ

PAGDER Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Semerci, plastiklerin söylendiği ölçüde zarar verici olmadıklarını belirterek, bazı araştırmalarla ilgili şunları söyledi:
“Harvard School of Public Health (Harvard Üniversitesi Kamu Sağlığı) ve US Center for Disease Control - CDC (ABD Hastalık Kontrol Merkezi) tarafından yapılan çalışmalar insanların maruz kaldıkları BPA oranının Avrupa gıda otoritelerinin belirlediği güvenlik eşiğinden bin kat daha düşük olduğunu ortaya koyuyor. Almanya Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü (BfR) de BPA’nın hiçbir kanserojen etkisi olmadığını yaptırdığı araştırmalarla kanıtladı. BfR; BPA’nın bir endokrin bölücü olduğunu kabul etmiş, ancak insanların kimyasalı hızla böbrekler yoluyla atılan bir metabolite dönüştürebildiğini açıklamıştır. BfR, BPA’nın kadınlık hormonu östrojeni taklit ederek ters etkiler meydana getirebildiğine dair ortaya atılan iddialara da açıklık getirerek, bu maddenin insan vücudunda kalmadığını ve hızla atıldığını, bu nedenle herhangi bir endişe duyulmaması gerektiğini ortaya koydu.

“ASLINDA PLASTİK, UCUZDUR, DAHA AZ KİRLETİCİDİR”

Hüseyin Semerci, ülkemizde ambalaj, inşaat, tarım, beyaz eşya, otomotiv, elektronik, tekstil ve medikal sektörleri olmak üzere birçok sektöre dünya pazarlarında yarışacak nitelikte ara malı üretiliğini GfK ile gerçekleştirdikleri ikinci plastik algı araştırmalarının da tüketicilerin çoğunun plastik ile ilgili eksik ve yanlış bilgiye sahip olduğunu aktardı.
Hüseyin Semerci, plastik kullanım alanları ve özellikleriyle ilgili şu görüşleri ortaya koydu:
“Gıda ambalajlarından kapı-pencere doğramalarına, pis-temiz su borularından zirai sulama borularına, sera örtülerinden beyaz eşyalara, elektronik ürünlerden otomobil yedek parçalarına; hatta kazağımıza, elbisemize, yatağımıza, halımıza, kalp kapakçığına, ilaç ambalajlarına ve protezlere kadar hayatımızın her alanında kullanılan plastik ürünlerle ilgili ön yargılı söylemler ve yanlış algılar bu sektörün en önemli sorunlarından biridir. Plastikler, daha hafif, daha ucuz, üretim sürecinde çok daha az kirliliğe yol açan ürünlerdir. Sanılanın aksine plastiğin çevre dostu pek çok özelliği bulunuyor. Küresel ısınmaya neden olduğumuz için suçlayanlar var, oysa plastiklerin üretimi için, dünyada bir günde tüketilen 90 milyon varil petrolün sadece yüzde 4’ü kullanılıyor. Örneğin plastik üretirken, çevre dostu olduğu düşünülen cam ve metalden çok daha az enerji harcanıyor. Polimerler, kullanım ömürleri boyunca bundan daha fazlasını tasarruf olarak insanlığa geri veriyor. Plastik ürünler üretimleri sırasında bir birim karbondioksit emisyonu yayıyorsa, yaşam döngüsü boyunca bunun 4-5 katı karbondioksit tasarrufu sağlıyor; çünkü plastik ambalajda alternatiflerine göre daha çok mal taşınıyor, daha az yakıt kullanılıyor. Yeni teknolojilerin geliştirilmesi ile bu rakam giderek de düşüyor. Kâğıt ve karton malzeme üretmek için de ağaç kesmek ve tonlarca zehirli kimyasal madde kullanmak zorunluluğu vardır. Alternatif malzemelere göre daha ucuz olan ve daha az kaynak tüketen bir malzeme, ekolojik değil de nedir, diye herkesin kendisine bir sorması gerekiyor.”