Türkiye’de erişkinler grip aşısı, zatürre aşısı, tetanos aşısı yaptırmıyor. Oysa erişkin ölümlerinde bu hastalıklar ciddi rol oynuyor. Aşılamayı çocukluk çağında kalmış bir uygulama olarak gören erişkinler hele de risk grubundaysalar tehlike büyüyor.

Risk grubunda yer alan insan sayısının en az 15 milyon olduğu düşünülürse olayın önemi kendiliğinden ortaya çıkıyor. Bu sorunu çözmek için yeni bir program başlatıldı. Erişkin Bağışıklama Programı kapsamında risk grubundaki erişkinlere artık aşıları ücretsiz yapılacak. Risk grubundakiler için özel bir de aşı takvimi geliştirildi. 

Bu konudaki gelişmeler Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği'nin (EKMUD), 25-26 Şubat’ta Ankara’da “Erişkin Bağışıklama Akademisi”nde kamuoyu ile paylaşıldı.

Benim de konuşmacı olduğum Akademinin toplantısına 350 hekim katıldı.  Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği, Türk Geriatri Derneği, Türk Hematoloji Derneği, Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği, Türk Toraks Derneği, Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği, Viral Hepatitle Savaşım Derneği ve Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu’nun ortak düzenlediği toplantıda ilginç tartışmalar da yapıldı.

Medya temsilcisi olarak katıldığım toplantıda erişkinlerin aşıya ikna edilmesi için neler yapılması gerektiği konusundaki görüşlerimi şu başlıklarla paylaştım.

AŞILAMAYA ÖNCE HEKİMLER İKNA EDİLMELİ

Türkiye’de ve dünyada hekimlerin aşılamaya karşı çok istekli olmadıklarını ortaya koyan sayısız araştırma var. Örneğin hekimler Hepatit B aşısını yaptırırken grip, zatürre aşılarını yaptırma konusunda isteksiz davranıyorlar. Önemli grip salgınlarında bile hekimler arasındaki aşılanma oranları yüzde 15-20’leri geçmiyor. Buradaki anahtar nokta risk grubundakileri aşılamaya ikna edecek hekimlerin de bu konuda bilgilendirilip, farkındalıklarının güçlendirilmesi, aşılanmalarının sağlanması.

AŞILAMANIN TANITIMI TÜM YILA YAYILMALI

Türkiye’de her yıl genellikle ilkbaharda diyet, sonbaharda aşılama haberleri tırmanır. Oysa kamuoyunda bu konuların kalıcı olmasının sağlanmasının yolu, mevsimsel değil, yıla yayılan bir biçimde çalışma yürütülmesi. Mesajları veren hekimlerin sayısının artırılması. Çünkü hep aynı isimlerle aşılama mesajlarının verilmesi de kamuoyu algısı açısından soruna neden oluyor.

“RİSK GRUBUNDAKİ KİMLER VAR” ANLATILMALI?

Bilimsel olarak kanser hastaları, organ nakli olanlar, diyabet, astım, yüksek tansiyon, kalp damar hastalıkları olan kişiler ve 65 yaş üstünde olanlar risk grubunda yer alıyor. Ama uygulamada çoğunlukla kimse kendisini risk grubunda görmüyor ve aşılanmaya sıcak bakmıyor. Bu konuda da öncelikli olarak bir çalışma yürütülmesinde yarar görünüyor.

AİLE HEKİMLERİ TEK BAŞINA AŞILAMA SORUNUNU ÇÖZEMEZ

Konuşmacı olduğum her toplantıda yeni uygulamaya girecek sağlıkla ilgili her yeni konu direkt aile hekimlerinin kucağına atılıyor. Erişkin aşılaması da bunlardan biri. Ama aile hekimlerinin altında kaldıkları iş yükü içinde nasıl buna vakit ayıracakları konuşulmuyor. Bir aile hekimi ortalama 4 bin hastaya bakar durumda.  Artık bu konuda da  pratikte aile hekimlerinin sorunları neler, erişkin aşılaması için ne kadar vakit ve personel ayırmaları gerektiğinin önceden araştırılması gerekmiyor mu? Aksi halde erişkin aşılamaları neden istenilen düzeye ulaşmıyor diye konuşup duracağız.

AŞILAMANIN TANITIMI POZİTİF MESAJLARLA  YAPILMALI

Erişkin aşılama programları halka yine aşılamadan yarar görmüş vatandaşlar aracılığıyla tanıtılmalı. Eğer “grip aşısı olmaz iseniz ölürsünüz” gibi başlıklarla ekrandan “parmak sallayan” uzman rolündeki oyuncularla bu iş yürütülmeye çalışılırsa yine sonuç alınamaz. Olumsuz mesajlar insanların gözlerini, kulaklarını kapatmalarına neden oluyor. Hastalıklar abartılmadan “uzun ve kaliteli yaşam” vurgusuyla aşılama konusu gündemde tutulmalı. Sağlık ekonomisine olan yararı değil, bireysel olarak insanın yaşamına getireceği somut etkiler konuşulmalı.

DİZİLERDEKİ GENÇ OYUNCULARDAN YARARLANILABİLİR

Günümüzde gençlik dizileri ve onların oyuncuları sosyal medyada en çok takip edilenler arasında. Aşılama gençlik dizilerindeki oyuncuların da yer aldığı kampanyalarla, kamu spotlarıyla erişkinlere ulaştırılabilir.

SONUÇ; Eğer siz de risk grubundaysanız aile hekiminize, kamu hastanelerindeki enfeksiyon hastalıkları polikliniklerine başvurarak ücretsiz olarak aşılama yaptırabileceğinizi unutmayın.