İSTANBUL - Adli genetik uzmanları, ipuçlarının peşinden giderek bir olayın aydınlatılmasında önemli katkılar sağlıyor. Kan ve kan lekesi, tükürük, meni, kemik, diş ve organlar hatta saçtaki kepekten yola çıkarak gerçekleri gün yüzüne çıkarmaya çalışıyorlar. Peki bir damla kanın izinden giderek bir adli bir olay nasıl ışığa kavuşturulur? İşte bu sorunun yanıtını Adli Genetik Uzmanı Doktor İpek Esen Melez’in kaleme aldığı “Adli Tıp Genetiğine Giriş” isimli kitabı veriyor.

GERÇEĞİN PEŞİNDE

Dr. İpek Esen Melez, Türkiye’de adli tıp alanında yayınlanmış çok sayıda kitap olmasına rağmen ‘adli genetik’ alanında kapsayıcı bir Türkçe kaynak bulunmadığını fark etti. Bunun üzerine Dr. Melez, Türkiye’de ve dünyada yayımlanmış önemli kaynakları özümseyerek derleyen bir adli genetik kaynağı yazmaya karar verdi. Dr. Melez, kitabında kan lekesi halindeki bir biyolojik örneğin olay yerinde elde edilişinden laboratuvar sonuçlarının yorumlanmasına kadar; adli DNA analizinin güncel yöntemleri, süreci etkileyen ölçülebilir olası tüm parametreleri anlattı. “Adli Tıp Genetiğine Giriş” ismini verdiği eseri, okuyucuyu sıfır noktasından alıp konu hakkında belirli bir kavrayışa getirecek şekilde sunmasıyla beğeni topluyor.

HEM TEORİ HEM UYGULAMA ANLATILIYOR

Kitapta, ayrıntılı teorik bilginin yanı sıra anlatılmış teorik bilginin bir yemek tarifi kadar ayrıntılı uygulanmasını gösteren bir çalışma örneğine de yer veriliyor. Eserde; Kan lekesi baz alınarak kriminalistik aşamalar, tarama testleri, doğrulama testleri ve genetik sonuçlara olan etkileri geniş bakış açısı ve güncel yayınlarla son derece ayrıntılı şekilde işleniyor.

366 KAYNAĞI İNCELEDİ

Türkiye'de çıkmış ilk adli genetik kitabı olma özelliğiyle dikkat çeken eser, bir damla kandan yola çıkarak olay yerinden laboratuvara giden süreci adım adım okuyucuya anlatıyor. Alanında önemli bir boşluğu dolduran çalışma, 366 kaynaktan yararlanarak hazırlanmasıyla da bilim dünyasına önemli bir katkı sağlıyor.
Kapak tasarımı yazara ait olan “Adli Genetiğe Giriş’ isimli eser, 292 sayfadan oluşuyor.

DNA YOKSA MUCİZELER YARATMIYOR MU?

Dr. Melez, çalışmasında okuyucu gerçeklerin peşinde macera dolu uzun bir yolculuğa çıkarıyor. Başta DNA olmak üzere ‘Yoksa bildiklerimiz doğru değil mi?’ dedirtiyor. Kitabının sonunca ‘Bilmediklerimiz bildiklerimizden çok’ diyerek sahte DNA konusundaki çalışmalarıyla bilinen Frumkin ve arkadaşlarının çalışmalarından bahsediyor. Melez, “Frumkin ve arkadaşlarının çalışmasında, laboratuvar şartlarında üretilen sahte DNA’nın bir biyolojik örnek olarak olay yerine ‘ekilebileceği‘ ve profilde hiçbir garipliğe neden olmadan aynen istenilen profil sonucunu vereceği belirtilmektedir. Bu bilgi ile ‘gökteki yıldızlar için teleskop neyse, adalet için DNA odur’ şeklinde tanımlanan DNA güvenilirliği yerle bir olsa da, bilimin aşamaları yine bitmemekte ve verilen başka bir bilgi ile belki de tüm adli merkezlerin satın alma süreçlerini etkileyebilecek şekilde ‘sahte DNA teşhisinin’ yapılabileceği, bu teşhis için gerekli prosedürlerin de oluşturulduğu, bu teşhisin temel ipucunun sahte DNA’nın doğal DNA’nın aksine hiçbir metilasyon bölgesi içermiyor oluşu olduğu belirtilmektedir. ‘Sahtelik‘ kadar çözümünü de ortaya koyan çalışma yüreklerimizi hem burkmakta, hem su serpmekte ise de Sedley‘in 2005 yılında yayınlanan, bazı polis memurlarının olay yerine suçsuz başka birinin ‘gerçek‘ DNA’sını da ekebileceklerinin belirtildiği ‘editorial‘ yazısı insanlığı düşündürmelidir. Pozitivizm yolunda yürürken ‘sahte DNA’lara çözümler bulunabilse de, ‘sahte kalp’lerimizin çözümü için daha çok çalışmaya ihtiyacımız olabilir” diyerek çalışmasına son veriyor.