Uzmanlar, Ramazan ayında beslenme alışkanlıklarının değişmesine ve uzun süre aç kalınmasına bağlı olarak migren ataklarının arttığının belirlendiğini belirtiyorlar.
Açlık duygusunun migreni olan kişilerin yüzde 67’sinde ağrı ataklarını tetiklediğinin gözlemlendiğini bildiren İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Ara Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derya Uludüz, oruç tutmak isteyen migrenlilerin nelere dikkat etmeleri gerektiğini anlattı.
MİGREN ATAKLARI
“Kronik migren atağı; zonklayıcı, yaşam kalitesini düşüren, çoğu zaman bulantı, kusma, ışığa veya sese karşı aşırı hassasiyetle birlikte geliyor. Oruç tutan kronik migren hastalarında bu ataklar daha fazla soruna neden olabiliyor. Özellikle uzun süren açlık ve susuzluk migreni tetikliyor. Hava sıcaklığındaki artış, uyku düzenindeki değişiklikler ve oruç, pek çok kişide baş ağrısı şikâyetlerini artırsa da uygun tedavi yöntemleriyle kronik migren ağrıları ile başa çıkılabiliyor. Kronik migren hastaları iftar ve sahurda bazı yiyecek ve içeceklerden uzak durarak, koruyucu tedavi yöntemlerini uygulayarak migren ataklarını kontrol altına alabilir ve ağrısız bir ay geçirebilirler.”
MİGRİN ATAĞI GELDİĞİNDE
“Ramazanda 5-6 dan az migren atağı olan bir kişi ataklardan korunmak için ilaç saatlerini ramazana göre ayarlamalıdır. Kişi oruçlu iken atağı geldiğinde yapabileceği en iyi şey sessiz ve karanlık bir ortamda uyumaya çalışmasıdır. Sık atağı olanlar genellikle ataklarını tanır ve geleceğini hissederek koruyucu ilaçlarını alırlar. Ancak oruçlu ise ilaç alma şansı olmayacaktır.
Baş ağrısı olanlar kendilerini test etmeli sık tekrarlayan ağrıları varsa oruç tutmak konusunda ısrarcı olmamalıdır.”
TOKSİNLİ ÇÖZÜM DE OLABİLİR
“Oruç tutmak isteyen ancak atak geçirir miyim korkusu yaşayan kronik migren hastalarına ‘Botulinum Toksin A’ uygulaması yaptırmalarını öneriyoruz. Araştırmalar 3 ayı aşkın süre, ayda 15 ya da daha fazla gün, migren karakterinde baş ağrısı olarak tanımlanan kronik migren tedavisinde botulinum toksin uygulamasının etkili olduğunu gösterdi. Kozmetik amaçla sadece yüz bölgesinde uygulanan Botulinum Toksin A, migren tedavisinde alın, şakaklar, ense ve boyun bölgelerinde belirli noktalara uygulanıyor. Uygulamanın etkisi yaklaşık 3-4 ay sürüyor.”
BOL SIVI TÜKETİN
“Özellikle 30-50 yaşlarındaki migrenli olguların %76’sında orucun baş ağrısını tetiklediği biliniyor. Hipoglisemi yani düşük kan glikoz değerleri, baş ağrılarını tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Oruçla gelen hipoglisemi, dehidratasyon, kafein çekilmesi, sempatik sinir sistemi aktivasyonu, hipotalamik disfonksiyon, insulin ve bazı hormonal faktörler başağrısını potansiyel tetikleyicileridir. Oruç öncesi bolca sıvı tüketilmesi başağrısı için koruyucudur. Yüzde 75’inden fazlası su olan insan beyni, sıvı değişimine çok hassasdır. Beyin sıvı azaldığını hissettiğinde dengelemek için histamin adı verilen madde salgılanır. Histamin direk olarak ağrıya ve halsizliğe neden olur. Bol sıvı tüketilmeli, uykusuz kalmamalıdır. Kafein kesilmesine bağlı başağrısı tetiklenmesine karşı sahurda güçlü kafein etkisi olan bir bardak kahve ile kesilme sıkıntısını yok edebilirler.”
ELMA, ARMUT, DOMATES
“Migreni olanlar glisemik indeksi düşük gıdalar tüketerek baş ağrısından korunabilir. Kronik migreni olanlar az yağlı yoğurt, az yağlı süt, çavdar, buğday, bezelye, havuç, patlıcan, brokoli, karnabahar, lahana, mantar, domates, biber, marul, yeşil fasulye, kiraz, erik, greyfurt, şeftali, elma, armut, kuru kayısı yiyebilir.”
BAŞI AĞRIYANA DONDURMA YOK
“Kronik migreni olanların şekerli gıdalar tüketmemesi gerekir. Eğer oruç tuttuğunuzda baş ağrısı yaşamak istemiyorsanız, pasta, kurabiye, hamur işleri, beyaz pirinç, beyaz ekmek, kavun, beyaz patates, dondurmadan uzak durun. Tiramin içeren muz, peynir, çikolata, soğan, fıstık ezmesi, sirke gibi besinleri tüketmeyin. Kan şekerini hızla yükseltip düşürdüğü için hamurlu gıdaların tüketiminin de azaltılması gerekir. Bunların yerine arpa, kuskus, kahverengi pirinç, bulgur tercih edilmelidir.”
ŞUNLARI YİYEN, ŞUNLARI YEMEYİN
1-İyi dengeli beslenin. Her öğüne protein içeren besinler (balık, kefir, az yağlı yoğurt, yumurta, brokoli, havuç, bezelye, elma) ekleyin, dondurma, buzlu yiyecekler, tuz tüketmeyin.
2-Fenilalanin (aspartam içeren tatlandırıcılar) veya tiramin içeren (alkol, muz, peynir, çikolata, soğan, fıstık ezmesi, sirke) besinleri tüketmeyin.
3-Her gün iftar ve sahurda lifli gıdalar tüketmeye özen gösterin (Yulaf ezmesi, yulaf gevreği, mercimek, elma, badem, portakal, armut, fındık, keten tohumu, fasulye, bezelye, nohut, yaban mersini, salatalık, kereviz, havuç, badem, ceviz, fındık, arpa, kuskus, kahverengi pirinç, bulgur, kabak, elma, kereviz, brokoli, lahana, enginar, domates, havuç, salatalık, yeşil fasulye, koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuru üzüm, üzüm)
4- İftar sahur arasında en az 2 litre sıvı tüketin. En çok su tüketmeye özen gösterin. Su içmek istemediğinizde soda, limonata veya ayran da iyi bir seçenektir.
5- Sık aralıklarla az az beslenin. İftar ve sahur arasında 4 öğün yapın.
6- Sıcak havalarda dışarıda dolaşmayın. Klimalı (ancak direk klima altında bulunmadan) ortamlarda bulunmayı tercih edin.
7- Baş ağrıları için gerektiğinde hekim tavsiyesi ile uzun etkili ağrı kesicileri kullanın.
8- Eğer ataklar sık ve şiddetli ise ve kullanılan tedavilere rağmen oruç başağrılarının geçmiş deneyimlerinden tetiklendiği biliniyorsa, Ramazan ayında girişimsel yöntemler dediğimiz (Botulinum Toksin A gibi) uygulamaları hekimlerinden talep edebilirsiniz.