Damarların pıhtı veya kolesterol plakları oluşarak tıkanması olan "tromboz", kalp krizi, inme ve toplar damarlarda kanın pıhtılaşmasına etki yapıyor. Uzun yolculukların tromboz için risk olduğunu hatırlatan uzmanlar, saat başı hareket edilmesini önerdiler.Tromboza, kalp krizi ve inmeyle ortak mekanizmayla gelişmesine rağmen yeterince önem verilmediğini belirten uzmanlar bacakta ve akciğerde oluşan kan pıhtısının ölümcül olduğuna işaret ediyorlar.
Uluslararası Tromboz ve Hemostaz Derneği (ISTH) dünya genelinde Dünya Tromboz Günü (WTD) kampanyasını başlatarak bu soruna dikkat çekmeyi hedefliyor. Türk Hematoloji Derneği Genel Sekreteri ve Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. A. Muzaffer Demir şu bilgileri veriyor:
“Sakatlığa veya ölüme yol açabilen kalp krizi ve inmeler halk tarafından biliniyor. Ancak üçüncü damar tıkanıklığı hastalığı olan toplardamar tıkanıklığı yeterince bilinmiyor. Gebelik, lohusalık dönemi, doğum kontrol haplarının kullanımı, şişmanlık, hastaneye yatış, uzun süre hareketsiz yatmak, uzun süreli seyahatler, ortopedik ve genel cerrahinin büyük ameliyatları ve sigara kullanımı geçici risk faktörleri arasında yer almaktadır”
UZUN YOLCULUKLAR RİSKLİ
Uzun süreli yolculukların damar tıkanıklığı oluşma riskini 2 kat arttırdığına işaret eden Prof. Dr. Demir, şöyle devam etti:
“6-8 saatten uzun süreli hava yolculukları başta olmak üzere tüm yolculuklar için her 1-2 saatte bir ayağa kalkılması ve yürünmesi, seyahat esnasında sigara kullanmaktan kaçınılması, baskı oluşturmayan rahat giysilerin tercih edilmesi, bacakların sık olarak kasılıp gevşetilmesi, oturma pozisyonunun sık değiştirilmesi, sıvı kaybının önlenmesi ve bu amaçla tercihen alkol içermeyen sıvıların içilmesi, varis çoraplarının kullanımı ve uzun süreli hareketsizliğe yol açabilecek yatıştırıcılar ile alkol kullanımından kaçınılması önerilir.”
DAMAR TIKANIKLIĞI BELİRTİLERİ NELER?
Bacakta pıhtı nedeniyle oluşan derin ven trombozu bacak ağrısı, hassasiyet ve şişlik yaparken, akciğerde anormal kan pıhtısı oluşumunun nefes darlığı, göğüs ağrısı, nefes almada güçlük ve öksürük ve bazen kanlı balgama neden olabiliyor. Prof. Dr. Demir hastalığın tedavisiyle ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Böyle bir şüphe durumunda tanıyı doğrulamak için acilen bazı testler istenmekte ve hastalar kanama riski açısından hızlıca değerlendirilmektedir. Kanama riski yüksek değil ise sonuçlar çıkıncaya kadar kan sulandırıcı iğne veya haplarla tedaviye başlanır, teşhis doğrulandıktan sonra en az 3 ay, genellikle 3-6 ay boyunca ilaçlar kullanılmaktadır. Kan pıhtılarının oluşumu çevresel veya yaşam şekline bağlı da ortaya çıkabilir. Uzun yıllar boyunca sadece erişkinleri ilgilendiren bir hastalık grubu olarak bilinen trombotik olaylar son yıllarda pediatrik hematoloji ve genel pediatri pratiğinde sık tartışılan hastalık grupları içinde yerini almıştır.”