Türkiye’de sağlık haberciliğinin bir uzmanlık dalı olarak benimsenmesi, gazete ve televizyonların bu konuya önem vermesi halkın sağlık okur yazarlığını yakından ilgilendiriyor.

Son 10 yıl içinde sağlık okur yazarı olmadan sağlık hizmetlerinin kullanım oranı hızla artan vatandaşlar birçok sorun yaşıyor. Bu sorunlar sağlık personeline de yansıyor. Vatandaş derdini anlatamadığı, sağlık personelinin de ne söylediğini anlamadığı için rahatlıkla şiddete başvurabiliyor. Komşusunun tavsiye ettiği ilacı sorgulamadan kullanabiliyor. Nüfusun hala önemli bir çoğunluğu

Nedenine gelince.. Halkın doktora oranı yıllık 2’den 8’e çıkmış durumda. Ancak halkın üçte biri sağlık okur yazarı. 

Sağlık okur yazarı denildiğinde doktorun ya da sağlık personelinin kendisine verdiği bilgiyi değerlendirebilen, zihnine yerleştirebilen, riski, yararı analiz edebilen, test sonuçlarını yorumlayabilen bir kişiden söz ediyoruz. Halkın üçte ikisinin bu özellikleri taşımadığını Sağlık Sen’in yaptığı araştırmalar ortaya koyuyor.

Bu nedenle sağlık okur yazarlığının geliştirilmesinde sağlık basınına çok önemli bir rol düşüyor. Öncelikle tıbbı deyimlerin Türkçeleştirilmesi, bir tedavi seçeneğinin kimler için uygun, kimler için uygun olmadığının vurgulanması, risklerin dikkatli bir biçimde anlatılması sağlık haberlerinin önemini büyütüyor. Hele konu televizyonda ise bu çok daha çarpıcı hale getirilebiliyor.

Medyanın yoğun haber trafiği içinde “mucize”, “çözüm bulundu”, gibi kestirmeden aşırı vaad yüklü başlıklar halkın kafasında yeni soru işaretlerini de birlikte getirmekten başka işe yaramıyor.

“Kansere çare bulundu” diye ortaya çıkan bir haberin kaynağı, sadece laboratuvarda fareler üzerinde yapılmış bir araştırma olabiliyor. Kanser hastası ya da yakını, bütün televizyon kanallarını arayarak bu tedavi seçeneğine ulaşmaya çalışıyor. Televizyon muhabiri ya da editörü bu haberi “fareler üzerinde olduğunu söylersek rating düşer” diye savunduğunda halkın haber alma hakkı adına doğru bir şey yapılmamış oluyor.

Ya da bir bilim insanı çok önemli bilimsel bir tedaviyi anlaşılmaz bir dille anlattığı zaman halka ulaşamıyor, amacına ulaşamıyor. Sağlık okur yazarlığı bu ülkede yaşayan her vatandaşın sahip olması gereken bir özellik. Bu özellik tedavinin doğru uygulanmasını sağlarken maliyetleri de azaltacağından sağlık ekonomisini de yakından ilgilendiriyor.

Sağlık habercileri ve sağlık habercilerine bilgi sağlayan bilim insanları, hastaneler ve üniversitelerin sağlık okur yazarlığının güçlendirilmesi için işbirliği yapmasının ne kadar çok işe yarayacağı ortada.