Ankara Tabip Odası, tıp fakültelerinde son sınıfa gelmiş hekim adaylarının ağır çalışma koşullarının düzeltilmesi odaklı bir çalışma başlattı. Bu kapsamda Ankara Tabip Odası hekim adayları (intörn) bildirgesi yayımlayarak açtığı imza kampanyasıyla onaya sundu.
ATO, intörn Gülenay Aydın’ın 8 Nisan 2011 günü Ankara’da kaldığı bodrum katında ölümü sonrasında yaptığı açıklamada, “intörnlerin müzminleşmiş sorunları”na dikkat çekmişti.
ATO’nun “intörn bildirgesinin onayını” öngören imza kampanyası metninde intörnlerin sorunları ve istekleri şu başlıklarla dile getirildi:
* TUS dersaneleri derhal kapatılmalıdır!
* Mecburi hizmete son verilmelidir!
* İntörnlerden alınan öğrenim harcı kaldırılmalıdır.
* Stajer avukatlara tanınan yarı-maaş hakkı intörnlere de verilmelidir.
* İntörnler zorunlu mesleki sigorta sistemine dahil edilmeli, sigorta giderleri ilgili üniversite hastanesi tarafından karşılanmalıdır.
* İntörnler haftada 56 saatten daha fazla çalıştırılmamalıdır.
* İntörnler nöbet sonrası izin kullanabilmelidir.
* İntörnlere, ders çalışma imkanı bulabilecekleri, asgari beslenme ve barınma koşulları sağlanmalıdır.
* İntörnlerin, çalıştıkları birimlerde radyasyon güvenlikleri garanti altına alınmalıdır.

İNTÖRN HAKLARI BİLDİRGESİ

• Tıp fakültesi son sınıf öğrencileri olan intörnler, üniversite hastanelerinde sunulan hasta hizmetine aktif olarak katılmakta, gece ve hafta sonu nöbetleri tutmaktadırlar.

• Özellikle yatak başına düşen hemşire ve yardımcı sağlık personeli eksiği, intörnler üzerinden telafi edilmektedir.

• Tıp eğitiminin toplumun sağlığını korumaya odaklanmış olması gereken intörnlük dönemi, Tıpta Uzmanlık Sınavı’na (TUS) hazırlık sürecine dönüşmüştür. Sakıncalı bir benzerlikle, tıpkı üniversiteye hazırlık dersanelerinin temel eğitimin içeriğini boşaltması gibi; TUS hazırlık dersaneleri de toplumun sağlığını birinci önceliği sayacak hekimler yetiştirilmesini tehdit eder hale gelmiştir. Ankara’daki tıp fakültesi öğrencilerinin % 90’ı, intörn iken; geleceği için kilit olarak gördüğü TUS’da başarılı olabilmek için; yılda yaklaşık 7 000 TL ayırarak, TUS hazırlık dersanelerine devam eder hale gelmiştir. Bir yandan yoğun gece nöbetleri, hafta sonu ve acil nöbetleri tutarken; istirahat edip kendilerine ayırmaları gereken boş vakitlerinde genç hekim adayları; bilimsel içeriği denetlenmeyen dersanelerde yoğun ve sıkıştırılmış teorik derslerle; ruh ve beden sağlıklarının sınırlarını zorlayarak; mesleğin özüne olan inançlarını yitirmektedir.

• İntörnlük sürecinde, ciddi beslenme ve barınma sorunları yaşanmaktadır. Daha çok ders çalışabilmek umuduyla öğrenci yurtlarından ayrılıp kiraladıkları; gecekondu koşullarını aratmayan kapıcı dairelerinde; hekim olmak için çabalayan intörnlerimiz vardır.

• Türkiye’deki en pahalı üniversite eğitimini veren tıp fakültelerinin son senesinde aktif olarak hastaya hizmet veren; nöbet tutan intörnler; yılda 700 TL – 1400 TL tutarında öğrenim harcı ödemektedirler.

• İntörn hekimler, zorunlu mesleki sigorta kapsamı dışında tutuldukları halde, hastaları tarafından şikayet edilebilmektedirler. Örneğin idrar sondasını takan kişi olduğu için; ürosepsisten kaybedilen bir hasta tarafından; sondayı takarak bu tabloya yol açtığı iddiasıyla suçlanan intörn hekimler görmekteyiz.

• Ve tüm bu zorlu dönemin sonunda mezun olmayı başarsalar dahi; mecburi hizmete gidip mecburi hizmetlerini tamamlamadıkça; diplomalarını almaya hak kazanamamaktadırlar.

• Genç hekim adaylarının mezuniyet törenleri, yazılı ve görsel medya gibi çeşitli ortamlarda her fırsatta dile getirdikleri bu sorunları Ankara Tabip Odası olarak görüyor, yetkilileri göreve davet ediyoruz.

Çözüm önerilerimiz şunlardır:

1. Acilen "intörn" hak ve sorumluluklarının tanımlanmasına, ülke genelinde standardize edilmiş yeni bir yasal pozisyon tanımına ihtiyaç vardır. İntörnler yalnızca hizmet alan öğrenciler midir? Yoksa hizmet sunan bir sağlık çalışanı mıdır? Avukatlık gibi bazı başka mesleklerde yasal olarak tanımlanmış, ilgili mesleğin yarı maaşıyla ücretlendirilen “staj maaşı” gibi hakların tanındığı kişinin kısmen eğitim alan kısmen de sunulan hizmete katıldığına ilişkin bir ara statü, intörnler için de geçerli olmalıdır. Bu bakımdan mevzuatımızda bir yasal boşluk mevcuttur. Stajer avukatlar için tanınan yasal haklar, intörnler için de geçerli kılınmalıdır. Eğer hizmet sunan bir pozisyon olduğu yasal olarak deklare edilirse, çalışma hukuku açısından intörnlerimize yeni haklar sunulması söz konusu olabilecektir.

2. Ankara Tabip Odası, tıp fakültelerinde yürümekte olan fiili durumu gözeterek; intörnlüğü kısmen öğrenci kısmen sağlık çalışanı olarak tanımlamakta; intörnler için ara bir yasal statü tanımlanmasını talep etmektedir. Tam bir öğrencilik şeklinde kabul edilemeyeceğini şu gerekçelere dayandırmaktayız: bugün için ülkemizde intörnlere sınav yapılmamakta; yalnızca ilgili stajlar sonunda yeterlilikleri değerlendirilmektedir. Nitekim intörn iken okuldan ilişiği kesilmesi teorik olarak olasıyken; pratikte böyle bir uygulamaya rastlanmamaktadır. İstisnai durumlarda staj tekrarı nedeniyle uzama olabilse de, her durumda her intörn; intörnlük dönemini tamamlayıp mezuniyeti hak etmektedir. Ayrıca amfi dersi almamakta olup; zorunlu pratik uygulamaları da söz konusu değildir.

3. İntörnler bulundukları üniversite hastanesinin uygulama hastanelerinde önce mutlaka gözetim altında; fakat takiben kendi başlarına hasta hikayesi alıp muayene yapabilmektedirler. Ayrıca yataklı servislerde; altında çalıştığı uzman veya öğretim üyesinin planladığı tedavileri uygulamaktadırlar. Dolayısıyla sunulan sağlık hizmetine en azından yardımcı sağlık personeli kadar dahil olmaktadırlar. Bu nedenle çalışma hukuku gereği hakları intörnlere iade edilmelidir.

4. Gözetim altında yürüyen hizmetler olmasından dolayı, tam değil kısmi çalışan statüsü tanımlanabilir.

5. Bu perspektifte, intörnlerden üniversite öğrenim harcı alınmasına son verilmelidir.

6. İntörn çalışma saatleri ve nöbet sürelerine yasal sınırlama getirilmeli, haftada 56 saati geçmemelidir.

7. İntörnler, çalıştıkları üniversite hastanesi tarafından zorunlu mesleki sigorta kapsamına alınmalıdır.

8. İntörnler için çalışma süresi ve nöbet sürelerine göre formüle edilecek katsayılarla asgari ücret üzerinden hesaplanacak bir ücretlendirmeye geçilmesi; bu ülke halkının sağlığı ve ülkemiz tıbbının geleceği için acil bir ihtiyaç olmuştur.

9. TUS dersaneleri derhal kapatılmalıdır.

10. İntörnlerin aşılama, gebe takibi gibi koruyucu hekimlik pratiği yaptıkları sağlık ocakları işlevselliğini yitirdiğinden; intörnlere sahada toplum hekimliğini uygulamalı olarak görebilecekleri bir alan açılmalıdır. Halen uygulamada olan aile sağlığı merkezleri bu ihtiyacı karşılamamaktadır.

11. Ankara Tabip Odası, yetkililer ve tarafları, intörnlerin talepleri üzerine düşünmeye; TTB’nin tıp eğitimine ilişkin plan proje ve stratejileri gözetilerek; intörn sürecini mecburi hizmete dahil edecek bir modeli tartışmaya açmaktadır.

12. İntörnlerin bulundukları illerdeki tabip odalarına özel statüde üye olabilmelerine, yasal açıdan olanak tanınmalıdır.

13. Ankara Tabip Odası tüm taraflara; ülkemizdeki hekimlik mesleğinin geleceği adına intörn hakları için bir kurultay çağrısı yapmaktadır.